Akciğer Hipertansiyonu ( Pulmoner Hipertansiyon )Belirtileri ve Tedavisi
Pulmoner arter akciğer atardamarıdır ve bu damar kalbin sağ karıncığından akciğerlere kirli kan götürmektedir. Akciğer hipertansiyonu sırasında pulmoner arterler ile kalbin sağ boşluk bölümünde kan basıncı normal halinden yüksek olur. Bu durum her yaştan kişide görülebilmesine rağmen daha çok hastalık genç yaşlarda başlar. Kadınlarda görülme olasılığı erkeklerden 2 kat fazladır. Akciğer hipertansiyonu ilerleyen bir hastalık olduğundan kişi ölebilir. Hastalığın tedavisi günümüzde mümkün değildir. Buna rağmen ancak hastalığın ilerlemesi durdurulabilmektedir. Uygulanan tedavi ile kişinin şikâyetleri azaltılır ve yaşam kalitesi daha iyi hale getirilir. Akciğer tansiyonu sırasında pulmoner arterin ince dalları yani pulmoner arterioller ve kılcal damarlar daralma gösterir ya da tıkanır. Daralma ve tıkanma sonucu kan akımında problem meydana gelir. Kalbin sağ boşluğu kan pompalamak zorunda kalır ve kalp daha şiddetli bir şekilde kasılarak kanı pompalar. Bu durum karşısında zamanla kalbin sağ ventrikülü genişler, kan pompalama gücünde azalma meydana gelir ve sonuç olarak sağ kalp yetmezliği ortaya çıkar.
Akciğer hipertansiyonun sebebi bilinmemektedir. Akciğer atardamarının içini kaplayan bir hücre tabakası bulunmaktadır. Bu hücre tabakası endotel hücreleri olarak bilinmektedir. Bu hücre tabakasının hasara uğraması ve bazı fonksiyonlarını yitirmesinden dolayı hastalık başlayabilir. Endotel hücreler damar duvarında bulunan düz kas hücrelerini uyarır bu ve uyarma sonucu düz kaslar normal kasılmalarından daha fazla kasılır ve büzülür. Hastalık sırasında damar duvarında bulunan hücreler büyüme gösterir. Sayılarının artmasından dolayı damar duvarında ki bağ dokunun miktarı artış gösterir. Bu olay sonucu damar duvarında kalınlaşma olur ve damarın içinde daralma görülür. Oluşan bütün bu değişikler sonucunda damarlardan kanın geçmesi zorlaşır, sağ ventrikül pulmoner artere zamanla daha yüksek basınç ile kan pompalamaya başlar. Sonuç olarak zaman içinde sağ ventrikül genişleme yapar ve kan pompalama fonksiyonunda azalma görülür. Akciğerlere giden kan miktarında azalma olur.
Pulmoner Hipertansiyon Belirtileri
İlk zamanlarda egzersiz sırasında oluşan nefes darlığı hastalığın ilerlemesi ile dinlenme sırasında da görülür. Kişide çabuk yorulma ve bitkinlik halleri vardır. Göğüste sıkışma ve ağrı olur. Baş dönmesi ve bayılmalar görülür. Kalp hızında artış olur ve çarpıntı hissi oluşur. İlk olarak ayak bileklerinde başlayan şişlikler daha sonraları bacaklarda ve karında kendini belli etmeye başlar. Hastalık ilerledikçe kişinin dudaklarında ve cildinde morarma meydana gelir. Hastalığın belirtilerinin ortaya çıkması yavaştır ve belirtiler başlangıçta aylar boyunca fark edilmez.
Pulmoner Hipertansiyon Sebebi
Diyet ilaçları ile iştah azaltmada kullanılan ilaçlar daha sonra ki yıllarda akciğer hipertansiyonu riskini çoğaltmaktadır. Kronik karaciğer hastalığı, siroz, bağ dokusu hastalıkları olan skleroderma ve lupus, akciğerde oluşan hastalıklar, KOAH, amfizem, pulmoner fibrozis ve akciğerde tümörler. Kalp hastalıklarının bazı türleri, mitral kapak ve aort hastalıkları, kalp yetmezliği ve doğuştan getirilen kalp hastalıkları, yüksek rakımlı yerlerde yaşamak, şişmanlık, uyku apnesi ve çok az da olsa ailesel bir geçiş bu hastalığa neden olabilir.
Pulmoner Hipertansiyon Tanısı
Hastalığa erken teşhis tedavisine bir an önce başlamak için oldukça önemlidir ama belirtiler birçok hastalık ile benzerlik gösterdiğinden teşhisinde gecikme olabilmektedir. Kalp grafisinin çekilmesi, karaciğer, böbrek fonksiyonlarının takibi ve romatolojik hastalıklar için kan tahlili, ekokardiyografi, transözofageal ekokardiyografi ile yemek borusundan girilerek kalbe bakılır. Bu test özellikle doğum ile gelen kalp hastalıklarının tanısında önem taşımaktadır. Akciğer tomografisi çekilir ve solunum testi yapılır. 6 dakika boyunca yürüme testinde hastalığın ilerlemesi hakkında bilgi alınır. Kalp kateteri ile pulmoner arterin basıncı ölçülür. Pulmoner arteriyografisi testi ile pulmoner arter dallarında tıkanıklık ve kan pıhtısı var mı diye bakılır. Testlerin yapılması sonucunda bile teşhis koymak erken zamanlarda zor olabilmektedir.
Pulmoner Hipertansiyon Tedavisi
Bu hastalığı günümüzde tam olarak tedavi etmek şuan mümkün değildir. Hastalıkta tam iyileşme sağlayan bir tedavi şekli bulunamamıştır. Var olan tedaviler ile hastalığın ilerlemesi durdurulabilir ya da hastanın şikâyetleri azaltılabilmektedir.
