Kronik Yorgunluk Belirtileri ve Tedavisi
Kronik yorgunluk sendromunun temelinde tıbbi bir rahatsızlık yoktur. Bu terim şiddetli yorgunluğu ifade etmek için kullanılır. Kronik yorgunluğun bir laboratuar belirtisinin olmamasından dolayı teşhisi zor konulmaktadır. Bu durum 6 aydan uzun bir süre devam eden, eklem ağrıları, kaslarda ağrı, uyku bozukluğu ve psikiyatrik yakınmalar ile kendini gösterir. Bu sendromunun en önemli özelliği hayatın bilinen belli bir aşamasında ortaya çıkması yani tüm yaşam boyunca devam etmez. Kişi dinlenince geçer. İş, sosyal ve özel yaşamda birtakım aktivitelerin azalmasına neden olur. Bu sendromun kadınlarda erkeklerden 6 kat fazla görüldüğü bilinmektedir. Hastalık hafiften şiddetliye kadar değişiklik gösterebilir. Ayrıca bunun yanında sosyo – ekonomik düzeyi yüksek insanlarda da fazla görülmektedir.
Belirtileri
Kronik yorgunluk sendromunun temel nedeni yorgunluktur. Yalnız bu yorgunluk bütün gece ayakta olmak, stres ile birlikte yaşamak veya yoğun bir iş gününden sonra hissedilen yorgunluktan oldukça farklı bir yorgunluktur. Duyulan bu yorgunluk uyuduktan sonra geçmeyen, zihinsel ve fiziksel aktiviteler yaptıkça daha fazla kötüleşen, insanı bunaltan şiddetli bir yorgunluk çeşididir. Bu durumdan etkilenen kişinin iş durumu ve genel dayanıklılığı ciddi bir şekilde etkilenir ve azalır. Böyle bir teşhis konulan kişiler 6 ay boyunca başka belirtilerde gösterebilirler. Bu belirtiler arasında; zihinsel ve fiziksel aktivitelerden dolayı kişi kendisini çok yorgun ve tükenmiş hisseder. Uyuma problemi vardır. Kronik kas ağrısı çeker. Dikkatini toparlamada ve hafıza ile ilgili sorunlar yaşar. Eklemlerde ağrılar oluşur. Koltuk altındaki veya boyundaki lenf bezlerinde şişmeler görülür. Boğaz ve baş ağrıları görülür.
Bu belirtilerin yanında başka kronik yorgunluk belirtileri de göze çarpabilir. Bunlar arasında ise; baş dönmesi, baygınlık durumları, denge veya dik durmada problemler yaşanması, bilinçte bulanıklık, huzursuz bağırsak sendromu, kokulara, ilaçlara, kimyasal maddelere, gıdalara ve seslere karşı hassas olma veya alerjik durumlar. Geceleri terlemeler veya üşümeler. Depresyon hali, kişinin ruh halinde aniden oluşan değişiklikler, sinirlilik, panik ataklar veya kaygı gibi ruhsal problemler olabilir. Kişi bu tür belirtileri gösteriyorsa bunun nedenini öğrenmek için doktora gitmeli ve bir tedavi gerekiyorsa tedavi olmalıdır.
Risk faktörleri
Kronik yorgunluk sendromu miyaljik ensefalomiyelit olarak da bilinmektedir. Miyaljik kas ağrısıyla ilgili bir durumdur. Ensefalomiyelit ise omurilik ve beyin iltihabı demektir. Kronik yorgunluk sendromunun nedeni tam olarak bilinmemektedir yalnız bazı insanlarda görülme olasılığı daha fazladır. Bu hastalığın ortaya çıkmasında etken olabilecek bazı faktörler vardır. Bu faktörlerden bazılarını şöyle sıralayabiliriz. Bazı kişiler virüsten dolayı hasta oldukları zaman onlara kronik yorgunluk sendromu teşhisi konulur. Bu duruma yatkınlığı olan kimselerde viral enfeksiyonların kronik yorgunluk sendromunu harekete geçirmesi mümkündür. Bağışıklık sistemi ile ilgili sorunların da bu hastalığa neden olduğu düşünülse de herhangi bir kanıt yoktur. Kronik yorgunluk teşhisi konulan bazı kişilerde yapılan testler göstermiştir ki böbrek üstü, hipotalamus veya hipofiz bezlerinde anormal hormon değişiklikleri gözlenmiştir. Yalnız bu iki rahatsızlık arasında bağlantı olup olmadığı kesin değildir. Bu hastalık çoğunluk olarak 40 yaşından sonra ortaya çıksa da her yaşta görülebilmektedir. Stresli durumlar ile başa çıkmada başarılı olamayan kişilerin bu hastalığa yakalanmaları daha fazladır.
Tedavisi
Kronik yorgunluk sendromunu teşhis etmek için herhangi bir tanısal test yoktur. Bu hastalıkta ki tedavide amaç görülen belirtileri hafifletmek, azaltmak ve yaşam kalitesini yükseltmeye çalışmaktır. Eklem ve kaslarda ağrılar çekilmez hale geldiği zaman ağrı kesiciler rahatlama sağlayabilir. Bunun yanında mide bozukluğunu en aza indirmek için ufak ve sık öğünler yemek fayda sağlayabilir. Kronik yorgunluk sendromundan şikâyetçi olan kişiler depresyondan muzdarip olabileceklerinden ve depresyon kronik yorgunluk sendromunu kötü etkileyeceğinden antidepresan ilaçlar yararlı olabilir. Uyku düzeninizde iyileştirmeler yapınız. Çok fazla uyumak veya az uyumak kişinin kendisini yorgun hissetmesine neden olacaktır. Gündüz vakitleri kısa uykular uyumaktan kaçınınız ve uyku düzeninizi aşama aşama düzenleyiniz.
Vücudunuzu yeteri kadar dinlendirin. Gün içerisinde yarım saati geçmeyecek miktarda kendinize dinlenme aralıkları yapın. Uyku sorunlarınızı çözmek, kaygı, şiddet ve ağrıyı azaltmada gevşemeye vakit ayırın. İyi ve dengeli bir beslenme düzeniniz olsun. Hassasiyet gösterdiğiniz yiyecek ve içeceklerden uzak durunuz. Küçük öğünler ve nişasta zengini öğünler hazırlayın. Etkili olup olmadığı konusunda herhangi bir kanıt olmamasına rağmen kronik yorgunluğu gidermede alternatif tıptan faydalanabilirsiniz. Çünkü ruhsal durum kronik yorgunluk sendromunu etkiler. Bundan dolayı her gün değişebilir. Yoga, masaj ve akupunktur yaptırılabilir. Kronik yorgunluk sendromunda faydalı olabilecek psikoterapi ve fizik tedavi yöntemleri de bulunmaktadır. Psikoterapi tedavisinde kişi belirtiler ile baş edebilme yetisi kazanır.
