Kabızlığın Nedenleri ve Tedavisi
Ara sıra her insanın yaşabildiği bir durum olan kabızlık seyrek olarak ciddi bir hastalığın habercisi olur. Kabızlığın en belirgin belirtisi karında şişkinlik ve gerginliktir. Kabızlık denildiği zaman genel olarak seyrek dışkılama akla gelmektedir. Normal ve sağlıklı bir kimse günde 3 defa tuvalete çıkabileceği gibi haftada 3 kez de tuvalete çıkabilir. Sayı değişikliklerinin kişiden kişiye farklılık göstermesi doğaldır. Zor, sert ve ağrılı olarak yapılan dışkılamalar kabızlık olarak bilinir. Kabızlık sırasında bağırsak hareketleri zorlaşır ve azalır.
Kabızlık yapısal bir bozukluktan ziyade bağırsakların işleyişinden kaynaklanan bir sorundan ortaya çıkar ve birçok sebebi bulunabilir. Günde 10 litre civarında sıvı ince bağırsaklara gelir. Bunlar içtiğimiz sıvılar, mide, safra, pankreas ve bağırsak salgılarından oluşur. Gelen bu sıvının %90’ı ince bağırsaklardan emilir. Kalan %1’lik sıvı kalın bağırsaklara geçiş yapar. Burada da bağırsakların sonuna doğru ilerleyen içeriğin %90’ı emilir. Ortalama olarak günde 100 ml hacminde bulunan artık bağırsakların son kısmına gelir. Normal şartlarda bu 100 ml hacmindeki artık rektumu gerdiği zaman kişide tuvalet hissi oluşur ve kişi tuvalete çıkar.
Nedenleri
Yiyecekler sindirilirken ortaya çıkan su bağırsak tarafından emilir ve geriye posa kalır. Yalnız bu suyun çeşitli sebeplerden dolayı emilmemesi ishale yol açtığı gibi vücutta yeterli miktarda su olmaması da kabızlığa yol açar. Özellikle uzun yolculuklardan dolayı kişinin beslenme düzeninde ve vücudun alışık olduğu düzende bir bozulma meydana gelir. Bu durum sindirim sistemine yansır. Yolculuktan sonra çoğu kişide gaz, şişkinlik ve kabızlık gibi şikâyetler ortaya çıkar. Yolda yenilen yiyecekler ve uzun süre hareketsiz oturmak zorunda kalmak kabızlığa neden olur. Bunun yanında uzun süre çalışmak, yemek saatlerini aksatmak, hazır ve sindirimi kolay olmayan gıdalar tüketmekte kabızlığın oluşmasında etken rol oynamaktadır. Hareketsizlik kabızlığın nedenleri arasında sayılmaktadır. Kaza veya hastalık sebebiyle uzun bir süre hareketsiz bir şekilde yatma, fiziksel aktivitenin az olması ve yeterince hareket edilmemesi kabızlığın oluşmasına neden olmaktadır.
Lif miktarı düşük ve yağ oranı yüksek gıdalar almak sindirim sisteminin yavaşlamasına neden olur. Peynir, yumurta ve et gibi yiyeceklerin yanında lif bakımından zengin olan havuç, bezelye, domateste tüketmeye özen gösteriniz. Lifli yiyeceklerin yeterli miktarda tüketilmemesi kabızlık durumuna neden olur. Lifli yiyecekler bağırsaklarda katı ve kuru bir dışkının oluşmasına engel olur. Depresyon durumları vücudun normal işleyişinde bir yavaşlama olmasına neden olur. Depresyon için kullanılan ilaçların yan etkisi olarak kabızlıkta görülebilir. Stres bütün vücudu olumsuz etkilediği gibi sindirim sistemimiz üzerinde de olumsuz yanları vardır. Basur nedeniyle veya başka nedenlerden dolayı dışkıyı ertelemek vücutta kabızlığa davetiye çıkarmaktadır. Dışkılamayı kolaylaştırması için kullanılan laksatif ilaçlar farklı şekilde etki gösterirler. Bu ilaçların bazıları dışkıyı yumuşatırken bazıları da bağırsakların hareketlerini arttırır.
Bağırsak hareketlerini arttıran laksatifler belli bir süre sonra bağımlılık yapabileceğinden bağırsakta tembelliğe neden olur. Kuvvetli ağrı kesiciler, antidepresan ilaçlar ve demir hapları kişilerde kabızlığa neden olabilmektedir. Bunun nedeni ise alınan birçok ilacın sindirim yolunda mide bağırsak tarafından emilmesidir. İdrar söktürücü ilaçlar, yüksek tansiyon ve alerji için alınan ilaçlarda kabızlığa sebep olabilmektedir. Tiroit bezinin yeterli miktarda hormon üretmediği durumlarda vücut metabolizması yavaşlar. Çünkü tiroit hormonları metabolizmanın düzgün çalışması ile doğrudan ilgilidir. Parkinson ve MS hastalıkları da kabızlığa neden olabilmektedir. Huzursuz bağırsak sendromunda karın ağrısına bağırsak hareketlerindeki düzensizlikte eşlik eder. Bu tür bir rahatsızlığı olan kişilerde hem ishal hem de kabızlık olayları görülür. Hamilelik döneminde hormonlarda oluşan değişimler ve rahmin bağırsaklara baskı yapmasında dolayı kabızlık görülebilir.