Astigmatlık doğuştan olabildiği gibi, çocukluk döneminde ya da bazen başka göz hastalıklarından sonra oluşabilir. Ağır astigmatlığın kalıtsal olma olasılığı fazladır. Bazen saydam tabakadaki herhangi bir hasarın ardından gelişen nedbe etkisiyle ya da katarakt ameliyatından sonra da ortaya çıkar.
Astigmatlık, saydam tabaka bozukluğu dışındaki nedenlere de bağlı olabilir. Sözgelimi, gözün içindeki merceğin güçlü bir darbeyle hafifçe yerinden oynaması düzensiz görüntüye neden olur. Ağtabaka üstünde bulunan, toplu iğne başı büyüklüğündeki fovea’yı etkileyen bir hastalık ya da tümör de düzensiz görüntü yapar. Ama genellikle sorun, saydam tabakadan kaynaklanır.
Tanı ve tedavi
Daha net görme amacıyla gözlerini kısan bir kişide astigmattan kuşkulanılmalıdır. Tanı için saydam tabaka düzensizliklerinin dikkatle incelenmesi gerekir. Özel testlerle görüntü bozukluğunun tipi ve derecesi saptanır. Astigmat- lığın ölçümünde kullanılan araçlardan retinoskop, gözün içinden yansıyan ışıkların, kerotoskop ise saydam tabakaya ilişkin görüntülerin incelenmesini sağlar.
Astigmatlığın düzeltilmesi, miyopluğun ve hipermetropluğun düzeltilmesinden zordur. En sık uygulanan yöntem, uygun silindir biçimli merceği olan bir gözlük vermektir. Ancak astigmatlığın yanı sıra uzak ya da yakın görme kusurları da varsa, miyop ya da hipermetropluğun da düzeltilmesi gerekir. Bu durumda, bütün kusurları birden düzelten gözlükler verilir.
Kontak lensler kullanmak da mümkündür. Çok ağır durumlarda ise, saydam tabaka aktarımı (kornea transplantasyonu) yapmak zorunlu olabilir.
Astigmatlık Hakkında Sorular
Oğlum televizyon seyrederken gözlerini kısıyor. Astigmatı olabilir mi?
Büyük bir olasılıkla evet. Göz kısma, yamuk görüntüyü düzeltmek içindir ve tanıda önemli bir bulgu sayılır. Oğlunuzu gecikmeden bir göz doktoruna götürmelisiniz. Astigmatlık gözlükle düzeltilebilir.
İleri derecede astigmat ve miyop nedeniyle yıllardır gözlük takmaktayım. Kontaklens kullanmak istiyorum. Olabilir mi?
Sert kontaklens kullanabilirsiniz. Bunlar saydam tabakanın görevini üstlenirler. Ağır astigmatlık bile sert lenslerle düzeltilebilmektedir. Yumuşak lens de kullanabilirsiniz, ancak bu özel biçimlilerle mümkündür ve bazen onlar bile yetersiz kalabilmektedir.
Bende astigmat var. Kalıtım yoluyla çocuklarıma geçmesi söz konusu olabilir mi?
Olabilir. Ancak, astigmatınız bir kazadan ya da ameliyattan sonra ortaya çıkmışsa, kuşkusuz çocuğunuza geçmeyecektir.
Göze bir cismin batması, astigmat olunmasına neden olur mu?
Eğer batan cisim saydam tabakada hasara yol açmışsa, astigmat yapabilir.
Birkaç aydır gelip geçen bulanık görmenin yanı sıra, şiddetli baş ağrım var. Bazen de midem bulanıyor. Yıllar önce astigmatım için gözlük takmamı önermişlerdi, ama takmadım. Sorunlarım ilerlemiş bir göz bozukluğuna bağlı olabilir mi?
Her şeyden önce zaman geçirmeden bir nöroloji uzmanına görünün. Gerekirse sizi bir göz doktoruna gönderir. Sözünü ettiğiniz belirtiler daha çok sinir sistemiyle ilgili gibi görünüyor.
Astigmatlık, bulanık görmeye ve baş ağrısına neden olan bir görme bozukluğudur. Ancak, uygun bir gözlük ya da kontak lensle düzeltilebilir. Gözün dış tabakası olan saydam tabakanın dış yüzeyi düzensizse, görüntü, bir eksende biçim değişikliğine uğrar. Bu bozukluğa “astigmatlık” adı verilir.
Gerçekte, her insanın gözünde bir miktar astigmat olduğu söylenebilir. Saydam tabaka yüzeyinin kusursuz olması, oldukça ender rastlanan bil durumdur. Kusur önemsizse, görüntüde belirgin bir bozukluk ortaya çıkmaz. Ancak ileri durumlarda, görüntü, kusurun niteliğine göre düşey, yatay ya da çapraz yönde normalden sapar ve sözgelimi “daire”, “oval” olarak görülür.