Adet Kanamaları

Normal adet kanaması ne kadar sürer?

Kanama süresi ve miktarı kişiden kişiye değişkenlik gösterir. İki-üç gün süren kanamaları normal olarak kabul edebileceğimiz gibi bir hafta süren kanamaları da normal olarak kabul edebiliriz. Ama kişi gelip de “Bir gün süren kanamalarım var.” veya “Bir haftayı geçen kanamalarım var.”  şeklinde şikayetlerde bulunuyor ise bu durumun mutlaka araştırılması gerekir. Genellikle kanamanın başladığı ilk gün kanama miktarı biraz daha azdır. İkinci ve üçüncü günde gittikçe yoğunlaşır ve yoğunluğunu artırarak bitmesi gerekir. Ama başlangıçtan itibaren aynı yoğunlukta gidiyorsa veya hiç durmaksızın azar azar geliyorsa bunu da normal olarak kabul edebiliriz. Kanama miktarını hastaya sorguladığımıza bunu genellikle ped miktarı ile sorgulamaya çalışırız. Ancak tabi ki ped değiştirme süreleri kişiden kişiye değişiklik göstediği için de bazı skalalarımız ve tablolarımız vardır, onları işaretlemelerini isteriz. Günde tek ped kirletmek normal olarak adlandırılabildiği gibi günde dört-beş ped kirletmek de bazen normal olarak adlandırılabilir. Ancak kişi bir gün içinde bir paket ped bitiriyorum ya da tampon yetiştiremiyorum gibi şikayetlerle gelirse bunu aşırı kanama olarak değerlendirebiliriz.

Az kanamalı veya kısa süren adet neden olur?

Kanama miktarının az olması, süresinin kısa olması, günlük bir-iki pedi geçmeyen veya iki günden daha kısa süren kanamaların olması hipomenore olarak adlandırılır. Hipomenore genelde menopoz dönemine yakın olan kadınlarda görünebilir ve bu normal olarak görülmelidir. Bunun yanında, eğer genç yaş grubunda hastada kanama miktarı çok azsa ve bu gebeliğe engel bir durum teşkil ediyorsa, rahim içerisinde her adet döneminde atılan katmanın mutlaka değerlendirilmesi gerekir. Artı hormonal olarak da bu hastanın mutlaka değerlendirilmesi gerekir. Herhangi bir, tiroit dediğimiz guatr probleminin olmadığına, kadınlık hormonlarının yeterli salgılandığından, kişinin östrojen miktarının normal olduğundan, rahim içerisinde bu katmanın yapışıklığına neden olabilecek herhangi bir patoloji, herhangi bir sorun olmadığına emin olmak gerekir. Her adet döneminde rahim içersinde bulunan ve döl yatağı olarak bilinen, bir adet döneminden diğer adet dönemine kadar geçen süre içerisinde vücutta mevcut olan hormonlarla birlikte kalınlaşan bir tabaka atılır. Bu atılan tabakanın çok ince olması durumunda kanama miktarı çok az olur. Bu noktada unutulmaması gereken bir şey de bu kanamanın dışarı atılımına engel olabilecek herhangi bir patolojinin olup olmadığının da değerlendirilmesidir. Yani bunların hepsi aslında beraber değerlendirilmeli, hem hormonal hem de ultrasonografik olarak anatomik(yapısal) bir sorun olup olmadığına bakılmalıdır.

Aşırı kanamalı veya uzun süren adet neden olur?

Bir haftanın üzerinde süren âdet kanamalarının devam etmesi anormal olarak kabul edilebilir. Bu tür kanamayı yapıcı etkenler mutlaka araştırılmalıdır. Rahimle ilgili patolojiler, yani rahimde oluşan bir çeşit ur, (ki bunların bir çoğunu miyomlar oluşturur) rahim içerisinde veya rahimin ağzında var olan polip gibi et parçacıkları, bunun haricinde kistler ve bazı hormonal düzensizlikler yapabilecek durumlar kanama miktarını artırabilir. Bunun yanında gelen hastanın spiralinin var olması, enfeksiyonu olması, rahim içerisinde enfeksiyonu artırıcı bir nedenin bulunması, geçirilmiş bazı operasyonlar veya yapılan herhangi bir girişimsel olay, örneğin hastanın düşük yapması gibi birçok faktör mutlaka araştırılmalıdır. Eğer mevcut faktör araştırmaları içerisinde herhangi bir neden bulunamıyorsa bu noktada kanamayı azaltıcı ilaçlara başlanabilir. Ancak unutmamak gerekir ki, belirli yaş dönemlerinde kanama miktarını arttıran iyi huylu tümörler gibi kötü huylu tümörler de bulunabilir. Biz bu noktada hastalığın şiddetini, kanamanın miktarını ve artı hastanın durumunu, yaşını, doğumunu ve ultrasonunu değerlendirerek gerekirse biyopsi yapılmasını öneriyoruz. Yani rahim iç katmanının alınarak patolojik incelemesinin yapılmasını öneriyoruz.

Adet kanamalarındaki düzensizlikler nasıl tedavi edilir?

Kanama miktarınız fazlaysa, veya kanama süreniz bir  haftayı geçiyorsa mutlaka jinekoloğa başvurunuz. Yapılacak ultrasonla rahim iç tabakasının kalınlığı mutlaka değerlendirilir, bu kalınlığa komşu olabilecek bir tümörün var olup olmadığı değerlendirilir, bu kanamayı artıracak rahim kalınlaşmalarının üstesinden gelinebilir. Bunun dışında kanama miktarı yoğun değil ama devamlılık arz ediyorsa da hormonal olarak herhangi bir patoloji olup olmadığına bakılır.
Mevcut spiraliniz varsa bu değerlendirilip çıkarılır, enfeksiyon varsa enfeksiyon tedavisi uygulanır. Ancak kanamaya neden olan bir miyom gibi tömörel bir durumsa operasyonla bu durum düzeltilir. Herhangi bir patoloji saptanmadıysa veya kanamayı artırıcı ve yer kaplayıcı herhangi bir oluşum saptanmadıysa ve enfeksiyon yoksa bu noktada hastanın yaş grubuna göre tedavi düzenlenir. Eğer yaş grubu olarak otuzbeş yaşın üzerindeyse, ve kanama miktarı çok fazla, tedaviye de cevap verilmiyorsa bu noktada kanayan yerden bir örnek alınıp incelenir. Eğer hiperplazi gibi kansere neden olabilecek bir durum söz konusu değil, sadece düzensiz bir şekilde hormonal salınımdan mütevellit bir olay var ise bu durum çok basit hormonal preparatlarla bu kanama düzensizliği ve adet dönemindeki kanama fazlalığı düzeltilebilir. Eğer hastanın ağızdan hormon almasına engel bir durum söz konusuysa kanama miktarını azaltacak hormonlu spiraller takılabilir.

Kanamanın az olduğu adet düzensizliği nasıl tedavi edilir?

Kanama miktarının fazla olması kadar çok az olması da patolojiktir. Bu duruma da hipomenore adı verebiliriz. Eğer hasta genç yaş grubu dediğimiz yaş gurubundaysa yani yirmibeş-otuzbeş yaş grubunda ise ve mevcut başka bir patolojisi veya geçirilmiş herhangi bir enfeksiyonu yok ise rahim içerisinde yapışıklığa neden olabilecek bir operasyon veya bir girişimsel olay yoksa hormonal gerekir.

Adet Döneminde Bakım

Adet döneminde tampon nasıl kullanılır?

Vajinal tampon kullanımında özellikle dikkat edilmeli gereken, parmaklarının arasına alıp biraz daha derine,çok derine olmadan tabi,yerleşmesini sağlamaktır. Esas amacına ulaşması için, rahim ağzından boşalan kanı çok iyi emebilmesi için biraz yukarıda olması gerekiyor. Zaten ipin uzunluğuna göre onu kullanan kadın da fark edecektir. İpin ucu az bir kısmı biraz dışarıda kalarak yerleştirildiği takdirde vajinayla yerleştirildiği zaman fonksiyonunu görür. Vajinal tamponun esas fonksiyonu kadının serbestliğini sağlamaktır. Bu amaca hizmet eder. Adet kanamasının en yoğun olduğu günlerde dahi havuza bile girebilsin, günlük yaşantısı çok olumsuz etkilenmesin diye kullanılır. Esas fonksiyonu buru ve kullanımı da bu şekildedir.

Bakireler tampon kullanabilir mi?

Bakire olan yani daha önce cinsel yaşamı olmamış olan kadınlar için geliştirilmiş olan tamponlar var ama bunları dikkatli kullanmak lazım. Kızlık zarı çok esnektir. İçeri bir şey sokulduğunda hemen bozulan bir şey değil. Çok yavaş bir şekilde ve kullanma kılavuzunda yazıldığı şekilde yerleştirmek lazım. Ama kızlık zarının ve korunmasının çok önemli olduğu ülkemizde, zaten bu kızlar için geliştirilmiş bu ürünler çok rağbet görmüyor. Ben de pek açıkçası tavsiye etmiyorum. Çünkü bir kazaya kurban giderse kızlık zarı, tampon esnasında, hiç istenmeyen sorunlar Evet, böyle bir şey var ama bu bizim rahatlıkla ya da şiddetle  tavsiye ettiğimiz bir şey değil.

Adet gören kadınlar nasıl bir günlük bakım yapmalı?

Adet kanamasını yoğun olduğu günlerde sık sık ped değiştirmek lazım. Çünkü ped bu kanamayı emiyor, ağırlaşıyor ve beraberinde enfeksiyonu gündeme getirebiliyor. O yüzden en yoğun olduğu bir-iki günde sık sık yani birkaç saatte bir ped değiştirmek lazım. Kadınların, özellikle de çalışan kadınların, yanlarında mutlaka ekstradan iç çamaşırı ve ped bulundurması önem kazanır. Banyo yapmada herhangi bir sakınca yok ama tabi duş şeklinde banyo yapma. Onun dışında günlük bakım deyince aklımıza cinsel ilişki gelir, yasak mıdır değil midir diye. Eğer çok eşli bir yaşam tarzı yoksa yani bakteri enfeksiyonunun kolay olabileceği bir yaşam tarzı yoksa adet kanaması döneminde beraber olabilir. Yalnız kadınları çok rahatsız eden bir şey olduğu için erkeklerin çok fazla ısrarcı olmaması gerekiyor. Adet kanamasının olduğu günler kadınlarda enfeksiyona en çok açık olunan günlerdir ve ona göre önlemlerimizi almamız gerekir.

Kadınlar kendilerine uygun hijyenik pedi nasıl seçebilir?

Bir kere bu kadar çok hijyenik ped markası görünce insan şaşırıyor ama bunun amacı nedir? Çünkü o kadar çok farklı kadın var ki onlara uygun ped üretmek için tabi ki doğal olarak bir ihtiyaç doğuyor. Kimi daha az miktarda kanama görüyor kimisi daha fazla miktarda  kanama görüyor, kimisinin yoğunluğu ilk günlerde daha fazla kimisi hep aynı yoğunlukta görüyor. Kimisine bir ped markası dış genital bölgede alerji yaparken, kimisinde hiçbir sorun yaratmıyor. O yüzden kadın pedini seçerken, özellikle şimdi onu ayrımı da yapılmaya başladı, yoğun günler için ayrı pedler, diğer günler için ayrı pedler, bir de günlük ped dediğimiz şeyler çıktı. Bunların hepsi kadına uygun olabilir. Kendisine uygun olanı ancak deneme yanılma yoluyla bulabilir.

Tampon kullanmanın riskleri var mı?

Vajinal tamponun içine çektiği o kan direkt olarak bakteriler için çok cazip bir şey. Birkaç saat geçtikten sonra bakteriler o bölgeye hemen hücum edip o kanı besi yeri olarak kullanmaya başlıyorlar, besleniyorlar yani o kandan. Ve de beslendikleri andan itibaren bazı toksinler salgılıyorlar. O toksinler kana geçtiği anda kadında toksik şok dediğimiz ölümcül tablo meydana gelir. O yüzden o bakterilerin orada çoğalmasına müsaade etmeyecek şekilde iki saatte bir vajinal tamponun değiştirilmesi gerekiyor. Bu durumu bir kural olarak düşünün ve uygulayın. Uyurken asla ve asla vajinal tampon kullanılmamalı. Neden? Çünkü uyku süresi iki saatten fazla olduğu için toksik şok sendromuna zemin hazırlamamak amacıyla hiçbir şekilde bu vajinal tamponları uygulamamak lazım. Vajinal tamponları adet kanamasının yoğun olduğu günlerde ve çok fazla ihtiyaç olduğunda kullanmak lazım aslında çok hoş bir şey değil vajinal tampon, beraberinde enfeksiyon riski getirdiği için. Özellikle çalışan kadınlara yoğun günlerde serbestlik sağlamak, havuza, denize girmek amacıyla kullanılabilir ama dediğim gibi yine akşamları klasik pede dönmek lazım.

Hijyenik ped yerine pamuk, kumaş vb. kullanmak doğru mu?

Hijyenik ped,bence çağımızın en önemli buluşlarından bir tanesi. Bebek altı bezi gibi. Çok çağdaş bir şey bir kere. İnsan şaşırıyor, önceden nasıl yapılıyormuş bu işler diye. Gerçekten çok zormuş. Artık tek kullanımlık, alıyorsunuz, atıyorsunuz. Önceden asıl oluyordu? Yıkanıyordu, tekrar tekrar kullanılıyordu. Ve de tabii ki enfeksiyon riski de çok yaygın oluyordu. Fakat ne yazık ki günümüzde hala daha Anadolu’da pamuk kullanımı çok yaygın. Pamuk bir kere tek parça olarak kalabilen bir şey değil. O kanı emdikten sonra birkaç parçaya ayrılabiliyor, bir kısmı vajinanın içine kaçabiliyor,orada enfeksiyona neden olabiliyor. O yüzden pamuk kullanımını kesinlikle önermiyoruz.

Tampon kullanan kadınlar nelere dikkat etmeli?

Tampon çok ince bir şey olduğu için tabi ki içeride kaldığı sürece kanı emdiği için kalınlaşıyor ama iki saatte bir değiştiriliyor. Günlük hayatı olumsuz etkileyen bir şey değil. İdrar ve tuvalet ihtiyaçlarını kadın rahatlıkla giderebilir.Günlük aktivitelerini çok ağır olmamak kaydıyla sürdürebilir. Eğer ağır aktivite yapacaksa ilave tedbir olarak ped de kullanıp günlük hayatını çok rahat devam ettirebilir.  Zaten tamponun geliştirme amacı o. Başka bir amacı olduğunu düşünmüyorum. Onun dışında cinsel ilişki sırasında elbette kalamaz, bu, söz konusu bile değil.

Toksik şok sendromu nedir?

Vajinal tamponun en büyük riski, o içerisinde hapsettiği kan hemen bakteriler tarafından istila ediliyor. Çünkü kan bakteriler için çok iyi bir besi yeri. Bakteriler burada enfeksiyonun başlattığı anda dört-beş saat gibi kısa bir sürede enfeksiyon kadına geçiyor. O yüzden vajinal tamponun sık aralıklarla iki güç saatte bir değiştirilmesi gerekiyor. Çünkü bu toksinler kana geçtiği anda, kadında ölümle sonuçlanabilecek toksik şok meydana getirebilir.